martes, 19 de mayo de 2009

selektibitatea uztaila 2004

A) Ulermerna:
1. Homo economicus guztiz arrazionala, berekoia, independentea, beti osasuntsua, inoiz ez gazteegia eta ezta ere zaharregia ere, merkatuan oso aktiboa delako.
2. Emakume etorkinek etxeko lanak egiten dute eta familiak zaintzen dute.
3. Zainketa lanak ez dira linealak bizitza zikloaren arabera aldatzen direlako. Lehenik umeak zaindu egin behar dira, eta gero gure gurasoak zaharrak direlako.
4. Ekonomia, merkatuaz bakarrik arduratzen da, produkzioaz, eta merkaturik kanpo egindako lanak erreprodukzio lanak, etxekoak, ahaztu egiten ditu, eta balio ekonomikoreik ematen ez dutenez, askotan, ezkutuan gelditzen direlako.

B)Gaia eta laburpena
Gaia: emakumeak mundu laboralean, zaintza lanak eta egoera ekonomikoa.
Laburpena: Homo economicus-a ekonomiaren analisia egiten du, arrazionala, berekoia eta indepentientea dela esaten du. Familiako emakumeen ardura izan da eta lan hori isilik egin ohi dute. Zainketa lanak ziklikoak dira eta errepikatzen dira. Ekonomia, merkatuaz bakarrik arduratzen da, ordea, etxeko lanak ahaztu egiten ditu.

C) Moldatu esaldiak:
1. Ekonomia merkatuaz arduratzen da, nola nahi ere, merkaturik kanpo egindako lanak ez ditu kontuan izaten.
2. Sistema ekonomikoa autonomo bezala azaltzen zaigu, ondorioz, nabarmena da erreprodikzio lanik gabe ez lukeela luzaro iraungo.
3. Inkesten arabera, emakumeak etxeko lanaren %75etik gora egiten dute, hala ere, gizonen partaidetza askoz txikiagoa da.
4. Bizitzan, noizbait, denok dugu besteen laguntzaren beharra, beraz, merezi du hori kontuan izatea.


D) Idazlana:
Ekonomia eta zaintza lanak asko daude ekonomian, arrintak dira eta. Textua esaten duenez zaintze lanak ziklo bat dira eta errepikatzen dira behin eta berriro. Adibidez emakumen artean ezberdintasun handiaka daude, eta nahiko normala de errenta maila altuko emakumeak la horiek beste emakume pobregoei pasatzea, gehienetan emakume horiek inmigranteak dira. Baina gehienetan ez dira errenta maila altuko emakumeak inmigranteak kontaratatzen dituztenek baita errenta maila baxua dituztenek kontratatzen diete.
Zaintze lanak garrantzitsuak dira beste pertsomak zaintzeko ...

lunes, 4 de mayo de 2009

2007 uztaila SELEKTIBITATEA

A) Ulermena
1. Paulo Berriozabal sortu du,Japoniaren beste ikuspegi bat eta euskaldunek eta japoniarrek dauzkaten desberdinak azaltzeko.
2. Beraien umea kultur artekoa izatea nahi zutelako bera eta bere emaztea eta nola Bartzelonan lotura bereziki ez zeukalako Japoniara joan zen.
3. Bertako hizkuntza ikastea garrantzitsua da trena eta metroa artzeko, oso zaila delako ulertzea.
4. Niri ez litzaidake Japonian bizitzea jende gehiegi bizitzen direlako.

B) Gaia eta laburpena
Gaia: Lekesan.wordpress.com-en sorreraren zergatia.
Laburpena: Paulo Berriozabal
lekesan.wordpress.com sortu du,Japoniaren beste ikuspegi bat eta euskaldunek eta japoniarrek dauzkaten desberdinak azaltzeko. Beraien umea kultur artekoa izatea nahi zutelako bera eta bere emaztea eta nola Bartzelonan lotura bereziki ez zeukalako Japoniara joan zen. Horren ondorioz blog-a sortu du, argazkiak. bideoak eta albiste bitziak azaltzeko.

C) Berridazketak
1. Euskal herria eta Japonia alkarrengandik oso urruti daude ordea internetek oso segundu guzxitan jartzen gaitu hango jendearekin harremanetan.
2. Bartzelonan ez zutelako lotura berezirik Japoniara joatea erabaki zuten.
3. Paulo berriozabelek hizkuntza ikastea zailena dela esan du.
4. Atzerrian bizitzera ohituta dago, beraz nahiko erraz moldatu da Japoniako bizimodura.

D) Idazlana

Euskal Herria eta Japonia herrialdeak oso hurrun daude elkarrengandik. Nire ustez Euskal Herria eta Japonia kultura eta bizimodu desberdinak dauzkate. Baina gauza batzuetan berdiak dira, adibidez biak hizkuntza berezia dauzkate. Bi hizkuntzak urte asko dauzkate, eta ez dakite zenbat urte dauzkaten, betidanik hitz egin direlako. Baita biak teknologian apartaduan asko abanzatuta daude, baiana bakoitza atal batean. euskadi zientzia atalean oso abanzatuta dago eta Japonia berriz automobil atalean oso abantzatuta dago.
Japonia eta Euskal Herria desberdintasunak ba dauzkate, adibidez: jantziertan, erlijioan,musikan edo hirietan. Euskal Herriko hiriak txikiak dira japoniarrak konparatuz. japoniarrek garraibide desberdiak erabiltzen dute adibidez emen asko erabiltzen da autobusa eta kotzea, japonian aldean bizikleak erabiltzen dira.Dantza desberdinak dauzkate, adibidez euskadin espata-dantza dantzatzen dute eta japonian ez dakit baina ez dut uzte japoniarrek espatabatekin dantzatzen direla. Baita janariaren atalean desberdiank dira euskadin oso ondo jaten da eta kopuru asko, japonian ordea ondo jatenda baina kopuru gutxi eta haragi gutxi.
Gauza hauekgatik argi dago Euskal Herria eta Japonia ez direla oso desberdina baina, Internetrekin herrialde guztiak gero eta hurbilago daude.

lunes, 20 de abril de 2009

txakurrak


Txakurra ugaztun haragijale bat da, karnibora ordenakoa. Txakurrak otsoetatik etxekotu ziren orain dela 12.000 urte gutxienez, nahiz eta ebidentzia genetiko batzuek 150.000 urtea arte luzatzen duten abere bihurtzea.
Txakurra otso etxekotatuak dira. Beraien inteligentziagatik oso onddo baloratuak dauden animaliak dira. Beraien naturalezagatik azkar ikasten dute haien lanegin baharraketa nola konportatu beste txakurrekin eta gizakiekin. Txakurrak baita oso ondo baloratuta daude haien ikuspena oria eta urdina koloreak ikusi arren oso ondo nabartzen dituzte mugimentuak eta gauean oso ondo ikuste dute.
Hauen gauzen gatik askotan erabiltzen dira eiztarako edo tratamentu mediku batzuek gainditzeko.
Txakurrak moldatu izan dira haien lekuetara. txakurrak mundu osoan daude baina raza desberdinetakoak dira, ez direlako berbera Canadaetakoak (txakur eskimala kanadakoa) edo Perun bizitzen direnak (kalato perukoa).
Txakurren janaria gaur egun gehiena industrietakoa da baina orain dela urte batzuetakoa aragia zen.
Txakurrak 15-20 urte bizitzen dituzte, baina ikusi da arraza batzuek bizi ahal direla 28 urte. Haien pisua desberdina da arraza bakoitzean. Batzuetan erdi kilo pisatsen dituzte eta bestetan berroguei kilu pisatu ahal du. daukatenek txakur hauek txertatu beahr dituzte haien txakurrei behar diren txertoekin infeksio txarrak ez eukitzeko. Txertoetako kontua oso kontrolatuta dago poliziengadik eta ez ba du txakurren jabea txertoak ipintzen beraren txakurrei izuna jartzen diote. BEste gausa garrantsitzua da txakurra eukitzeko da "chip" bat euki behar dituztela txakurren haien gorputzan, bera galtzen bada edo lapurtzen badute jakiteko norena den txakurra.

viernes, 27 de marzo de 2009

beste gu

Azken urteetanasko handitu da teknologiaren azterpenak, baina konkretukio internet ezkaintzen digun aukerak.
orain dela urte batzuk ezin zen pentstau geroago zeure etxetik erosi ahal zenuenasteko erosketak edo zure diruarekin burtsaren empresak erosi ahal zenuke.
Gaur egun dena hau posiblea da eta gauza gehiago egin ahal dira. Adibidez erenegun telebistan atera zen nola pertson bati gartzelan sartu ziotela interneten berak egin zuen trafikoko zuhurtzigabekerial sartu zuelako.
Nik egunaren zehar asko erabiltzen dut teknologia eta konkretuki internet. Adibidez albisteak ezagutu nahi badut bakarrik sartu bahar naiz interneten eta bilatu, edo erosketak egin nahi baditut eta kalean euria egiten ba da edo nahi duena ez badago nire hirian internet zehar erosi ahal dut.
Mundu birtua asko erabiktzen da eta kontrolaturik gabe hori txarto dago zeren nahi duzuna egin ahal duzu eta saia da zuri bilatzea. Baina ondo dago zeren batzuetan terapia bezala erabili ahal da, zeren jendea marginatua harremanak euki ahal du internetaren bidez.
Hau denegatik teknologia beraien aldean dago baina ez naiz negatzen kentrl batekin erabili dela esaten.

lunes, 23 de marzo de 2009

Selectibitate textua

A)Ulermana
1.Marthaler 1994ko martxoaren 12an Suitzann hasi zen bere bidaia. Eta 2001eko ekainan amaitu zen bere bidaia Suitzan.
2.Afrika baino lehenago Ushuaian egon zen.
3.Bizikleta batean garraiatzen zen. Ostatua jendea ematen zion.
4.jendei hitz egin behar dela.
B)Gaia eta laburpena
Gaia: Marthaleren bidaia.
Laburpena: Marthaler 1994ko martxoaren 12an Suitzann hasi zen bere bidaia, bizikleta batean lau kontinenteak zeharkatzeko. 2001eko ekainan amaitu zen bere bidaia Suitzan. Jendea janaria, ostatua, laguntza... ematen zion. Horregatik esanten dut munduko jendea beste aurpegi daukatela, guk ikusten ditugunaren desberdina.
C)Moldatu esaldiak
1.Marthalerrek bufalorrearen itsura zuen, beraz tibetarrek jak izena eman zioten.
2.Bizikletaz mugitu ordea lau kontinete zeharkatu zituen.
3.Alaskara joan zen halaber hiri lurmuturra ere joan zen.
4.Jendea gauza asko emen zizkion halaere berak jendeari jaso zuenaren zati txiki bat baino ez zion eman.
D.Idazalana
Niri asko gustatzen zait bidaiatzea. Marthaler bidaia ikusi ostean arrituta geratu naiz. Jende gutsi egiten du hauek, jendea pentsatsen du lau kontieneteak bidaitzen dituzten jendea zoratuta daude. Baina nik pentsatsen dut zoratuta daudenak dira horrele pentsatsen dituztenek. Nigatik Marthaler bidai egingo nuke baina ez dut egiten, ez diruagaik zeren jendea asko laguntzen dizu, baizik eta denbora ez daukalako.
Niri honetako bidaiak gustatzen zaizkit zuk bakarrik bizikleta baten gainean ez duzun munduaren zatia ikusten. Bidai onen ona da jende gutzirekin topatzen zarela eta zuretzak da ikusten duzun dena.
Nik bidai mota hau prestatseko lehenago libutegietara joango nintzen nora joan nahi dudanen informazioa bitlatzeko. Gero interneten bilatuko nuke beste bidai batzuk nirea bezalakoa, zer behar dudana jakiteko.
Finatzioa eukitzeko nola goian ezan dudanez ez nuke behar jendea haiei soberan daukatena emango didatelako.

domingo, 15 de marzo de 2009

errezeta


GAZTA TARTA
Osagaiak:
1/2 kg gazta
3 arraultza
3 yogure natural
3 koilara irin
1/4 azukre
gurina
Nola prestatu
Lehengo labea pizten dugu 220ºra labea berotzeko. Hau egin ostean, bol batera botatzen ditugu osagai gustiak eta irabiargailuarekin nahastazen dugu grumoak es euki arte.
Ondoren moldea urineztatzen dugu, tarta ez itsastseko moldean.
Ostean labean sartu 20-25 minutu.labetik atera ostean sartu ezasu hosgailuan eta pres egongo da janteko.
Oharrak
Jakiteko eginda bagagoen sartu zotz batekin ziztatu.
Tarta hobeago egoteko erabili "Fidalefia" gazta. Eta dekoratzeko erabili masuska bat

domingo, 1 de marzo de 2009

Akupuntura

A) Ulermena
1.Ekialdeko teapien eraginkortasuna aztertzeko egin den ekerketarik handienaren ondorio nagusiena da akupunturako orratzak eraginkorragoak direla mimari aurre egiteko farmakoen komapartzen.
2.Orratzak eraginkorrak direla.
3.Ohiko akupunturan orratzak puntu jakinetan jartzen zaizkio gaixoari baina batzuei orratzak bizkarreko edozein lekutan jarri zitzaizkien .Eta akupuntura "faltsua" jasotakoek ere emaitza onak izan zituzten.
4.Eragin psikologikoak terapeutarekin harremana, teknikaz espero duguna.
B)Gaia eta laburpena
Gaia: Akupunturaren obeagoak dira ohikoak komparatzen.
Laburpena: Ikerketa bat egin ostean ikusida nola akupuntura ohiko tratamenduekin komparatzen hobeagoak dira. Baina era esansuten faltsua izan ahal dela zeren akupunturaren orratzak puntu jakinetan jartzen zaio gaixoari baina batzuei orratzak bizkarreko edozein lekutan jarri zitzizkien eta ere funtsionatzen zen.
C)Moldatu esaldiak
A) Ikerketaren ondorio nagusia da akupunturako orratzak eraginkorragoak direla bizkarreko minari aurre egiteko, betidanik erabili izan diren farmako konbentzionalak baino.
B)Emaitzak hain izan dira zientzialariak harritu egin direla.
C)Ikertzaileek zalantzan jarri dute akupunturaren ekintza-mekanismoa akupuntura "faltsua" jasotakoek ere emaitzak onak izan zituztelako.
D)Ezin uka daiteke orratzen eraginkortasuna bizkarreko mina kentzeko.
D) Idaslana
Akupuntura tratamentu bat da jendea sendatzeko. Akupuntura Chinatik dator eta ia 5000 urte dauka. Batzuek pentzatzen dute akupuntura bakarrik dela orratz batzuk sitatzea gorputzaren edozein ataletan. Baina ez da hori beroa ere erabiltzen du eta ez da edozein lekuetan sistatzen bakarrik leku konkretu batzuetan.
Azken urteetan akupuntura modan jarri da,. Horregatik pertsona asko joaten dira akupuntura egiten duten lekuetara.
Akupunturak gauzak onak ditu baina baita gauza txarrak. Akupuntura oso ondo dago medikametuein ordez erabili ahal da eta hau ondo dago zeren batzuek ezin dute jan medikamentu batzuek, bai ez nahi dutelako edo alergia daukatela medikamentuak daramaten bakteria batzuek.
Txarrak daukan gausak dira akupuntura egiterakoan oso garestia da zeren ez duzu bakarrik ordaindu taramentua baita ordaindu beher duze seguru bat eta tasa batzuk. Beste gauza txarra bat da tratamendua egiterakoan sei lehen ezin duzu jan askorik ezta ejertzizio fisikorik egin.
Hauen gauzengatik jendea nahiago du tratamentu tradizionalak, alde batetik merkeagoak dira eta bestetik nahi duzuna jan ahal duzu eta ariketa fisikoa egin ahal duzu.

jueves, 19 de febrero de 2009

eutanasia

Orain dela egun batzuk atera zen egunkarian nola 38 urteko gazte batek Eluana Englaro izenekoa elikatzeko eta hidratatzeko zunda kendu ziotela eta hirugarren egunean hil zela. Zunda kendu zioten hamazazpi urte koman egon ondoren bera eskatu zuelako. Albiste hau kritika asko izan du.
Nik uste dut bakoitza hil ahal dula bera nahi duen momentuan eta ez itxaron beste batek nahi duenean horregatik eutanasiaren alde nago. Ez bagenu usten gaixoari hiltzen zekena izango ginateke. Ondo dago inor ez hiltzea baina bestea sufritzen badago zergatik ezin utsi ahal dugu bera beste mudura joatea?
Nik testamentua idatzi banuke idatziko nuke koman sartuko banintz hamargarren egunean zonda kentzea. Zeren ez nahi nuke nire familia sufritzea nigatik bizitza osan zeahar. Hamar egunean ez badaukat sendaketa ez dakit zergatik jarraitu bear dudan bizirik. Familia nigatik sufritzeko, estatuari dirua kentzeko beste gaxoei balio badie ez daki. Txarrena da ez naizena enteratuko zonda kentzen banaute ala ez.
Laburbilduz bakoitza nahi duela egitea bere bizitzarekin baina ez besten bizitzarekin.

lunes, 9 de febrero de 2009

googleren laburpena

Google beste programa bat atera du. Google Maps, Earth eta Space bazeukan, azkena Ocean izan zen itsasoa ikusteko. Baina herenegun Hugo Barrak aurkeztu zuen. Honekin non dagoen gendea jakiteko balio du. Google arduradunek esan zuten bakarrik helduek erabili ahal zutela. Kritiak askar atera dira eta arduradunek bereala esan dute lan egiten hasiko direla.

martes, 13 de enero de 2009

BERRIA

LEHEN SARIA ONG BATENTZAKO
Gabonetako loteriaren sosketa bukatu ondoren orain ateratzen dira nortzuk diren haien zaridunak eta zer egingo dituztedan diruarekin. ONG bati lehen saria osoa takatu zaio eta ez dezimo bat serie osoa. Harrigariena da beraiek es dutela inoiz loterian jokatzen baina nola diru gehiegi zutenez loterian gastatu zuten. Orain dirua Mendebaldeko Sahara-ra bidaliko dute han ikastolak eta etxebizitzak egiteko eta haien kotxeak berrizteko laguntza askarrago eramateko.

jueves, 8 de enero de 2009

selectibitatea 2006

Ulermena
1. Nerbio sistemak ohi baino maila apalagoan lan egiten duelako.
2. Erlaxatzeko teknika ugari daude muskular progresiboa, pasiboa, bistaratzea; eta psikologiatik kanpo yoga, taichi...
3. Niri erlaxatseko teknika gustatzen zaidana da musika entzutea etxanda nagoen bitartean.
4.Teknika baino garrantsutzitsuagoa irmotasuna da.

Gaia
Erlaxatzeko dauden teknikak.

Laburpena
Erlaxatzen garenean gure nerbio sistemak maila apalagoan lan egiten du eta hori gure eguneroko bizitzarako onuragarria da. Teknika asko daude, baina garrantzitsuena irmortasuna da. Erlaxazioa asko laguntzen duelako ansietate kasuetan eta fobiak edo beldurrak lantzen duelako.

Moldatu esaldiak
1.Erlaxazioa lantzeko teknika ugari daude, esate baterako, pasiboa, muskular progresiboa, bistaratzea, yoga...
2.Erlaxazioa asko laguntzen du antsietate kasuetan, beraz, asko erabiltzen da fobiak edo beldurrak lantzeko.
3.Estresak gaixotu egiten du, erlaxazioa, ordea, sendatu.
4.Non-nahi praktikatu dezakegu erlaxazioa, jakina, horretarako erlaxazio teknikak ezagutu behar dira.

Idazlana
Urduri zaudenean oberena da lasaitzea. Horretarako niri oso ondo funtsionatzen zaidana da musika entzutea, begiak iztea eta imajinatzea nire herriko mendietan nagoela bizikletarekin ibiltzen.
Nire herriko mendietan nagoela bizikletarekin ibiltzen nagoela pentsatzea erlaxatzen: Lehenengo nire ustez Espainako leku politena iruditzen zaidalako ortik probintziako lurralde gehiena ikusten duzulako, animali mota dezbedin daudelako eta haien zaratak entsuten duzulako. Eta bigarrenez gusgehiago gustatzen zaidan kirola egiten dudalako eta berarekin ezagutzen ez dudan leku berriak ezagutzen ditudalako nire herriko mendietako zuhaitzetatik zehar joaten naizen bitartean.
Eta musika entzuten dut erlaxatzen laguntzen didalako.
Posiblea da modu hobeagoak eta efektiagok egoteak adibidez: muskular progresiboa, pasiboa, bistaratzea; eta psikologiatik kanpo yoga, taichi edo batzuek ezaten dute erretzen lasaitzen direla. Baina nirentzan nire metoa hoberen joaten dena da zeren ez zalelako nekatzen aiketak egiten, zeure gorputsarako txarra ez delako eta dirurik ez duzu gaztatzen. Hauen arrazoiegatik nik gomendatzen diet askar erlaxatzen nahi dutenei nire metodoa praktikatzea.

Norekin (Soziatiboa)

Kasu marka: -ekin
Mugagabea: -(r)ekin
Singularra: -arekin
Plurala: -ekin


NOREKIN kasua NOREN kasutik dator: N kentzen eta gehitzen KIN
NORE(N)+ -KIN= NORENKIN
Euskalki arabera desberdina izan ahal da. Bizkaieraz NOGAZ. Zubereraz NOREKILA. Adibidez:
Lagun bategaz dago
Nogaz dago Miren? Irakasleagaz dago.
Umeakaz joan da.
Norekila doaz? Aitarekila doaz.

Kasuaren erabilera
-Kidetasuna adierazteko.
Norekin zaude? Nire gurasoekin.
Zembat umerekin joan da? Hamarrekin.
Jende askorekin hitz egiten dut.
-Kasua adierazteko.
Mila euroekin nahikoa daukat.
Zapata hauekin ezkondu zen.

-Dembora adierazteko (-REKIN BATERA) egitura geituz. Egitura hau aldiberekotasuna adierazten du.
Neguarekin batea euria etorria da.
Bera iristearekin batera sortu zen istilua.

-Batsutan (-KO) partitula gehitu al da, NOREKIKO sortzen.

NOREKIN/ZEREZ
Bi hauek antz handia dute baina desbertintazun batzuk dauzkate: NOREKIN kasua laguntza adieraztendu ZEREN aldiz tresna, bitartekoa edo bidea adierazteko erabili ohi da. Adibidez:
Lagun batekin nago (lagun batez)
Telefonoz hitz egiten dut (telefonoarekin)
Zer gertatzen da telefonoarekin? (telefonoaz)
Gorriz pintatu dute (gorriarekin)

Baina batzutan biak erabili ahal dira. Adibidez:
Hari batez/betekin apurtu dute.
Eskuaz/eskuarekin apurtu dute.
Artaziez/artaziekin moztu beharko duzu.

Hala ere mugagabea denean, badirudi zerez kasua joera dagoela. Adibidez:
Autoz etorri naiz (autoarekin)
Palaz jokatu dugu (palarekin)

Aitzitik tresna edo bitartekoa adierazten duen izena pluralean dbadago edo adjetibo edo erakusle batez lagundurik dagoenean, badirudi NOREKIN kasua erabiltzeko joera dagoela. Horregatik akats handiak egiten ditugu:
Ipurdiarekin jausi da Ipurdiz jausi da
Goazen palarekin... Goazen palaz...
Mirenen patinez... Mirenen patinekin...
Bi eskuez... Bi eskuekin...

Batzutan baita akatsak egiten dugu erdaren eraginez:
Zigarroarekin ahoan satu zen Zigarroa ahoan sartu zen
Txapelarekin buruan joan da Txapela buruan joan da

Akatsak ez egiteko eta ondo egiteko eskema hau laguntzen du:

NOREKIN: pluralean eta adjetibo edo erakusleekin doanean.
ZEREZ: gainerentzako eta batez ere mugagabean eta zembait esapieetan.